Jarek Kościelny - Blog

Dzisiaj postaram się pokazać z jaką hipokryzją mamy do czynienia w przypadku propagandy rządu o uszczelnianiu systemu VAT.

Nie będzie to w 100% dokładnie wyliczenie. Ma ono tylko z grubsza pokazać, że rzekome uszczelnianie VAT nie ma nic wspólnego z walką z mafiami VATowskimi.

Do tej prostej kalkulacji potrzebuję tylko trzy dane:

1. Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT

Tutaj za lata 2010 - 2018 posługiwałem się raportami NIK o kontroli budżetu. Dla 2019r. posłużył mi raport Ministerstwa Finansów. Dla 2020r. wziąłem szacunkowe dane o wykonaniu budżetu.

2. Inflacja

Tutaj posłużyłem się danymi GUS. Na "ogólną" inflację składa się wiele czynników. Jednak ze względów uproszczenia biorę pod uwagę tylko ogólny wskaźnik inflacji.

3. Wzrost PKB

Tutaj posłużyłem się danymi z raportów NIK i GUS. Także na wzrost PKB składają się różne czynniki. Jednak także ze względów uproszczenia biorę pod uwagę tylko ogólny wskaźnik wzrostu PKB.

Tak przeprowadzona kalkulacja jest oczywiście obarczona dużym błędem. Jednak nie zakłóca to nadto ogólnego obrazu kalkulacji.

W pozycji "Moja kalkulacja wpływów z tytułu VAT" robię proste obliczenie: Rzeczywiste wpływy z VAT w poprzednim roku + inflacja rzeczywista + wzrost PKB rzeczywisty = Moja kalkulacja

Przykład:

Wpływy z VAT w roku poprzednim - 100 mld zł + Inflacja 5 % = 105 mld zł + Wzrost PKB 5 % = 110,25 mld zł

2010 rok

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 107.880.300.000 zł

2011 rok

Planowana inflacja - 2,3 %

Planowany wzrost PKB - 3,5%

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 119.300.000.000 zł

Rzeczywista inflacja - 4,3 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 4,3 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 120.832.000.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 117.357.476.475 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 3.472.523.525 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 2,96%

2012 rok

Planowana inflacja - 2,8 %

Planowany wzrost PKB - 2,5 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 132.165.000.000 zł

Rzeczywista inflacja - 3,7 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 1,9 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 120.000.700.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 127.683.536.896

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - 7.682.836.896

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 6,02 %

2013 rok

We wrześniu 2013r. była nowelizacja budżetu. Ja podaję dane z pierwotnej ustawy budżetowej, chyba że zaznaczono inaczej.

Planowana inflacja - 2,7 %

Planowany wzrost PKB - 2,2 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 113.000.000.000 zł (po nowelizacji)

Rzeczywista inflacja - 0,9 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 1,6 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 113.411.500.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 123.017.997.601 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - 9.606.497.601 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 7,81 %

2014 rok

Planowana inflacja - 2,4 %

Planowany wzrost PKB - 2,5 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 115.700.000.000 zł

Rzeczywista inflacja - 0,0 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 3,4 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 124.262.200.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 117.267.491.000 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 6.994.709.000 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 5,97 %

2015 rok

W grudniu 2015r. była nowelizacja budżetu. Ja podaje dane z pierwotnej ustawy budżetowej, chyba że zaznaczono inaczej.

Planowana inflacja - 1,2 %

Planowany wzrost PKB - 3,4 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 121.301.000.000 zł (po nowelizacji)

Rzeczywista inflacja - minus 0,9 % (realna deflacja)

Rzeczywisty wzrost PKB - 3,6 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 123.120.800.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 127.577.018.447 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - 4.456.218.447 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 3,49 %

2016 rok

W listopadzie i grudniu 2016r. były nowelizacje budżetu. Ja podaje dane z pierwotnej ustawy budżetowej, chyba że zaznaczono inaczej 

Planowana inflacja - 1,7 %

Planowany wzrost PKB - 3,8 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 128.683.000.000 zł (po nowelizacji)

Rzeczywista inflacja - minus 0,6 % (realna deflacja)

Rzeczywisty wzrost PKB - 2,7 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 126.584.100.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 125.686.391.230 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 897.708.770 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 0,71 %

Od 1 lipca 2016r. obowiązek JPK.VAT dla dużych podmiotów gospodarczych.

2017 rok

W listopadzie i grudniu 2017r. były nowelizacje budżetu. Ja podaje dane z pierwotnej ustawy budżetowej, chyba że zaznaczono inaczej 

Planowana inflacja - 1,3 %

Planowany wzrost PKB - 3,6 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 143.483.000.000 zł (po nowelizacji)

Rzeczywista inflacja - 2,0 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 4,6 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 156.801.200.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 135.055.107.972 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 21.746.092.028 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 16,11 %

Od 1 stycznia 2017r. obowiązek JPK.VAT dla małych i średnich podmiotów gospodarczych.

2018 rok

Planowana inflacja - 2,3 %

Planowany wzrost PKB - 3,8 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 166.000.000.000 zł

Rzeczywista inflacja - 1,6 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 5,1 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 174.947.100.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 167.434.830.179 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 7.512.269.821 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 4,49 %

Od 1 stycznia 2018r. obowiązek JPK.VAT dla mikro przedsiębiorców.

2019 rok

Planowana inflacja - 2,3 %

Planowany wzrost PKB - 3,8 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 179.600.000.000 zł

Rzeczywista inflacja - 2,3 %

Rzeczywisty wzrost PKB - 4,0 %

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 180.891.751.000 zł

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 186.129.718.632 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - 5.237.967.632 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 2,81 %

2020 rok

W listopadzie i grudniu 2020r. była nowelizacja budżetu. Ja podaje dane z pierwotnej ustawy budżetowej, chyba że zaznaczono inaczej 

Planowana inflacja - 2,5 %

Planowany wzrost PKB - 3,7 %

Planowane wpływy do budżetu z tytułu VAT - 196.500.000.000 zł 

Rzeczywista inflacja - 3,4 %

Rzeczywisty wzrost PKB - minus 2,8 % (szacunek GUS, nie ma jeszcze dokładnych danych)

Rzeczywiste wpływy do budżetu z tytułu VAT - 186.889.800.000 zł (+/- 1 miliard zł, ponieważ dane pochodzą z szacunkowego wykonania budżetu za 2020r.)

Moja kalkulacja wpływów do budżetu z tytułu VAT - 181.804.892.559 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w zł - minus 5.084.907.441 zł

Odchyłka wpływów do mojej kalkulacji w % - 2,80 % 

Przeliczmy sobie średnio jak duże są odchyłki faktyczne od mojej prostej kalkulacji.

Lata 2011 - 2015

Średnia odchyłka w % - 5,25 %

Realnie wpływy do budżetu z tytułu VAT były średnio o 1,68 % mniejsze niż moje kalkulacje.

Lata 2016 - 2020

Średnia odchyłka w % - 5,38 %

Realnie wpływy do budżetu z tytułu VAT były średnio o 4,26 % większe niż moje kalkulacje.

Lata 2011 - 2020

Średnia odchyłka w % - 5,32 %

Realnie wpływy do budżetu z tytułu VAT były średnio o 1,29 % większe niż moje kalkulacje.

Przy tak prostej kalkulacji trzeba mieć na uwadze duży margines błędu.

Zauważymy jednak, że jedynym rokiem, w którym drastycznie różni się moja kalkulacja od rzeczywistych wpływów z tytułu VAT, jest 2017 rok. Jest to pierwszy rok, w którym JPK.VAT zaczął obowiązywać małe i średnie przedsiębiorstwa, czyli zdecydowaną większość podmiotów gospodarczych w Polsce.

Jeśli byśmy z wyliczeń średnich odjeli 2017r. to wyjdzie, że średnia odchyłka od mojej kalkulacji w latach 2016 - 2020 wyniosła by tylko 2,70 %, średnie wpływy do budżetu były by większe o 1,30 % od mojej kalkulacji, a w latach 2011 - 2020 odchyłka wyniosła by średnio 4,12 %.

Z tego prostego wyliczenia wynika, że jedynym uszczelnieniem podatku VAT było wprowadzenie JPK.VAT. Należy jednak pamiętać o tym, że JPK.VAT został wprowadzony ustawą z września 2015r., natomiast obowiązek przekazywania comiesięcznie plików JPK.VAT został wprowadzony ustawą z maja 2016r. 

CDN...

Tytuł może być mylący, ale wpadłem na pomysł prostego pokazania jak dużo jest ukrytych podatków, opłat i inflacji.

Bardziej właściwy byłby tytuł:

"Gdzie znikają pieniądze"

Rząd regularnie twierdzi, że obniża podatki i wprowadza dodatki socjalne (500+), dzięki czemu społeczeństwu żyje się dużo lepiej na przestrzeni ostatnich 5 lat.

Dla moich prostych obliczeń przyjąłem rodzinę 4-osobową. Dwoje pracujących rodziców z dwójką dzieci. Z góry też informuje, że jest to proste wyliczenie i trudno jest je przyjąć jako odzwierciedlające większość przypadków.

Ma ono dać tylko pretekst do dyskusji i zastanowienia się, jak bardzo rząd mija się z prawdą w swoich przekazach.

2015 rok

Minimalne wynagrodzenie - 1.750 zł brutto, co daje około 1.285 zł netto.

Inflacja - minus 0,9 % (realna deflacja, czyli obniżka cen)

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem 2.570 zł netto co miesiąc.

Do dalszych wyliczeń przyjmijmy, że ta rodzina nic nie odkładała i nic nie pożyczała by żyć. Czyli potocznie żyła od pierwszego do pierwszego.

Oznacza to także, że ta rodzina wydawała co miesiąc 2.570 zł na swoje utrzymanie.

2016 rok

Minimalne wynagrodzenie - 1.850 zł brutto, co daje około 1.355 zł netto

Inflacja - minus 0,6 % (realna deflacja, czyli obniżka cen)

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem 2.710 zł netto co miesiąc.

Na swoje utrzymanie wydają 2.555 zł (wydatki z 2015r. - deflacja 0,6%)

Program 500+ ruszył w kwietniu, ale nie biorę go pod uwagę, by nie zaburzyć obrazu

Rodzice powinni móc odkładać 155 zł miesięcznie (2.710 zł - 2.555 zł).

Rodzice powinni móc odkładać 155 zł więcej miesięcznie niż w 2015r. 

2017 rok

Minimalne wynagrodzenie - 2.000 zł brutto, co daje około 1.460 zł netto co miesiąc

500+ na drugie dziecko - 500 zł

Inflacja - 2 %

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem (z 500+) 2.920 zł netto co miesiąc

Na swoje utrzymanie wydają 2.607 zł (wydatki z 2016r. + inflacja 2 %)

Rodzice powinni móc odkładać 813 zł miesięcznie.

Rodzice powinni móc odkładać 658 zł (813 zł - 155 zł) więcej miesięcznie niż w 2016r.

Rodzice powinni móc odkładać 850 zł więcej miesięcznie niż w 2015r.

2018 rok

Minimalne wynagrodzenie - 2.100 zł brutto, co daje około 1.530 zł netto co miesiąc

500+ na drugie dziecko - 500 zł

Inflacja - 1,6 %

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem (z 500+) 3.560 zł netto co miesiąc

Na swoje utrzymanie wydają 2.649 zł (wydatki z 2017r. + inflacja 1,6 %)

Rodzice powinni móc odkładać 911 zł miesięcznie.

Rodzice powinni móc odkładać 98 zł więcej miesięcznie niż w 2017r.

Rodzice powinni móc odkładać 990 zł więcej miesięcznie niż w  2015r.

2019 rok

Minimalne wynagrodzenie - 2.250 zł brutto, co daje około 1.630 zł netto co miesiąc

500+ na drugie dziecko - 500 zł

Inflacja - 2,3 %

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem (z 500+) 3.760 zł netto co miesiąc

Na swoje utrzymanie wydają 2.710 zł (wydatki z 2018r. + inflacja 2,3 %)

Od lipca 2019r. weszło 500+ na każde dziecko, ale także w tym przypadku nie biorę tego pod uwagę

Rodzice powinni móc odkładać 1.050 zł miesięcznie.

Rodzice powinni móc odkładać 139 zł więcej miesięcznie niż w 2018r.

Rodzice powinni móc odkładać 1.190 zł miesięcznie względem 2015r.

2020 rok

Minimalne wynagrodzenie - 2.600 zł brutto, co daje około 1.920 zł netto co miesiąc

500+ na każde dziecko - 1.000 zł

Inflacja - 3,4 %

Dwoje rodziców pracujących otrzymuje razem (z 500+) 4.840 zł netto co miesiąc

Na swoje utrzymanie wydają 2.803 zł (wydatki z 2019r. + inflacja 3,4 %)

Rodzice powinni móc odkładać 2.037 zł miesięcznie.

Rodzice powinni móc odkładać 987 zł więcej miesięcznie niż w 2019r.

Rodzice powinni móc odkładać 2.270 zł miesięcznie względem 2015r.

Dane o inflacji wziąłem ze strony GUS. Inflacja powinna odzwierciedlać średni koszyk zakupów i kosztów. (Link do inflacji GUS)

Mając na uwadze powyższe dane, to teraz trzeba sobie odpowiedzieć na następujące pytania:

1. Czy jesteście w stanie odkładać 2.270 zł więcej miesięcznie w porównaniu do 2015r?

2. A może kupujecie dużo więcej rzeczy / artykułów niz w 2015r.?

Jeśli jednak nie jesteś w stanie odkładać o 2.270 zł więcej miesięcznie niż w 2015r. lub nie kupujesz dużo więcej rzeczy, to oznacza, że płacisz dużo więcej podatków i/lub opłat. Jest też duże prawdopodobieństwo, że realna inflacja (inflacja to też podatek) jest dużo wyższa niż podaje to GUS.

CDN ...

Dzisiaj opiszę ciąg dalszy przetargów niezgodnych z prawem zamówień publicznych.

Co prawda nie ma żadnych orzeczeń Sądu lub Krajowej Izby Odwoławczej na ten temat. Ale z jednej strony mamy interpretację Urzędu Zamówień publicznych i z drugiej strony mamy już jedno stanowisko Sądu, który unieważnił przetarg ogłoszony w wadliwy sposób, o czym w dalszej części tekstu.

Poniżej podam kilka przykładów.

1. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy opublikował 5 stycznia 2021r. przetarg na sprzątanie kilku Sądów Rejonowych. (Link do przetargu Sądu Okręgowego)

Ciekawostką jest to, że Sąd Okręgowy "unieważnił" ten przetarg.

Nie ma żadnego załącznika ani informacji o podstawach "unieważnienia" przetargu.

Nie wiadomo też, kiedy Sąd Okręgowy "unieważnił" ten przetarg. Musiało to jednak nastąpić przed 15 stycznia 2021r., ponieważ 15 stycznia 2021r. Sąd Okręgowy opublikował nowy przetarg na ten sam zakres prac. (Link do nowego przetargu Sądu Okręgowego)

Takie postępowanie Sądu Okręgowego jednoznacznie wskazuje na to, że przetargi ogłoszone w ten sam sposób są sprzeczne z przepisami Prawa Zamówień Publicznych.

2. Miasto Jasło

Miasto Jasło opublikowało 5 stycznia 2021r. przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów. (Link do przetargu Miasta Jasło)

Poza tym, że przetarg jest prowadzony niezgodnie z przepisami PZP, to mamy jeszcze inne nieprawidłowości.

Miasto Jasło podaje w ogłoszeniu, że termin odbioru odpadów - czyli obowiązywania umowy - jest od 1 luty 2021r do 31 grudzień 2021r

Natomiast na swojej stronie Miasto Jasło podaje, że termin odbioru odpadów - czyli obowiązywania umowy - jest od 15 luty 2021r. do 31 grudzień 2021r.

Ale to jeszcze nic, w stosunku do tego co teraz następuje. Pierwotnie Miasto Jasło ogłosiło, że termin na składanie ofert jest 8 lutego 2021r. Natomiast w dniu 15 stycznia 2021r Miasto Jasło zmieniło termin składania ofert na 15 lutego 2021r.

Więc teraz termin składania ofert jest też terminem rozpoczęcia obowiązywania umowy?? A gdzie jeszcze czas na wybór najkorzystniejszej oferty, czas na podpisanie umowy.

Dodatkowo zasadne w tym miejscu jest pytanie, kto i na jakiej podstawie odbiera od 1 lutego 2021r. (lub 15 lutego 2021r.) odpady, skoro stara umowa wygasła chyba 31 stycznia 2021r.

3. Komenda Wojewódzka Policji (KWP) Rzeszów

KWP Rzeszów opublikowało 5 stycznia 2021r. przetarg na dostawę paliw (Link do przetargu KWP Rzeszów)

W dniu 10 lutego 2021r. było otwarcie ofert.

Z tego wynikają dwie rzeczy:

1. Pomiędzy poszczególnymi jednostkami Policji nie ma ŻADNEGO przepływu informacji, ponieważ wcześniej pisałem o przetargu organizowanym przez KWP Olsztyn, który to został szybko unieważniony. Gdyby jednak był przepływ informacji w tak istotnych sprawach, to w ciągu maksymalnie kilku dni by wszystkie jednostki Policji wiedziały o tym zagrożeniu.

2. Policja po raz kolejny pokazuje, że PZP stosuje wybiórczo, czyli jak im pasuje.

4. Zamek Królewski - Muzeum - w Warszawie

Zamek Królewski - Muzeum - w Warszawie - jednostka podlegająca pod Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - opublikowała 4 stycznia 2021r. przetarg na ochronę osób i mienia (Link do przetargu Zamek Królewski)

W dniu 29 stycznia 2021r. Zamek Królewski - Muzeum - w Warszawie zmieniło termin składania ofert. Pierwotnie miał być 1 luty 2021r., a teraz jest 15 luty 2021r.

Ciekawe w tym przypadku jest to, że nawet jednostka podlegająca bezpośrednio pod Ministerstwo nie potrafi prowadzić przetargu zgodnie z przepisami PZP.

CDN ...

Kilka dni temu (27 stycznia 2021r.) pisałem o tym jak Policja organizuje przetargi na przykładzie KWP Olsztyn. (Link do tekstu)

KWP Olsztyn już 28 stycznia 2021r. poinformował wszystkich o unieważnieniu postępowania.

W tym miejscu należy KWP Olsztyn złożyć gratulacje za podjęcie takiej decyzji. Osobiście nie spodziewałem się, że tak szybko i tak zdecydowanie postąpią.

Pisałem na Twitterze, że jest to bardzo poważny problem. Może on bowiem dotyczyć aż 250 przetargów.

Dzisiaj opiszę do jakich skutków może doprowadzić prowadzenie przetargów niezgodnie z PZP.

Postaram się to opisać na przykładzie przetargu organizowanego przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) na dostawę samochodów osobowych. (Link do przetargu SKW)

SKW prowadzi ten przetarg także niezgodnie z interpretacją Urzędu Zamówień Publicznych.

Pierwotnie składanie ofert miało nastąpić 5 lutego 2021r., jednak 2 lutego 2021r. SKW zmieniła termin składania ofert na 9 lutego 2021r.

Jak widać po składanych pytaniach, to jest zainteresowanie tym przetargiem ze strony potencjalnych wykonawców.

Teraz przejdę do możliwych skutków dalszego prowadzenia tego przetargu.

Wariant I

Załóżmy teraz, że 9 lutego 2021r. nastąpi otwarcie ofert. W wyniku tego otwarcia okazuje się, że oferty złożyło 3 wykonawców.

1. oferta na kwotę (przykładowo) 100 zł

2. oferta na kwotę (przykładowo) 105 zł

3. oferta na kwotę (przykładowo) 110 zł

W tym momencie zarówno oferent 2 jak i oferent 3 mogą złożyć skargę do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO), że SKW prowadzi przetarg niezgodnie z interpretacją UZP. Mając na uwadze tą interpretacje, to KIO raczej nie będzie miało innej możliwości, jak tylko potwierdzić stawiany zarzut i unieważnić ten przetarg.

Wariant II

Załóżmy teraz, że SKW dokonuje wyboru oferty nr 1.

W tym momencie zarówno oferent 2 jak i oferent 3 mogą złożyć skargę do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO), że SKW prowadzi przetarg niezgodnie z interpretacją UZP. Mając na uwadze tą interpretacje, to KIO raczej nie będzie miało innej możliwości, jak tylko potwierdzić stawiany zarzut i unieważnić ten przetarg.

Tutaj jednak dochodzi następny problem, ponieważ oferent nr 1 po unieważnieniu przetargu może wystąpić do SKW z wnioskiem o odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści.

Wariant III

Załóżmy, że cały przetarg zostaje zrealizowany do końca (wraz z dostawą i zapłatą)

W tym momencie Prokuratura może wszcząć postępowanie, conajmniej z art 231 KK (przekroczenie uprawnień, niedopełnienie obowiązków), przeciwko osobom odpowiedzialnym za przeprowadzenie przetargu.

Oczywiście opisane przeze mnie warianty mogą, ale nie muszą się zdarzyć. W tym miejscu trzeba mieć jednak na uwadze, że:

- takich przetargów może być nawet ponad 250

- jest kryzys i dużo firm walczy o każdy kontrakt, by przetrwać

- Prokuratura (ręcznie sterowana) może w łatwy sposób oskarżyć organizatorów przetargu

CDN...