Tak CBA realizuje przetargi

Sposób realizacji zamówień publicznych - przetargów - jest uwarunkowany kilkoma aktami prawnymi. Podstawowym aktem prawnym jest ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. "Prawo Zamówień Publicznych" (PZP) (Dziennik Ustaw 2004 nr 19 poz 177 z późn. zm.). Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) posiada własny Dziennik Urzędowy na którym to są m.in. regulaminy. W tym Dzienniku Urzędowym CBA znajdujemy Obwieszczenie Nr 1/16 Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego z dnia 29 lipca 2016r. "w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu zarządzenia Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego w sprawie wprowadzenia w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym regulaminu udzielania zamówień publicznych" (dalej Regulamin CBA).

Mając na uwadze, że ustawy mają większą rangę znaczenia niż regulacje wewnętrzne - w tym przypadku Dziennik Urzędowy CBA - opiszę jak CBA realizuje zamówienia publiczne. Jako przykład wezmę głośne medialnie postępowanie na "Zakup pojazdu służbowego SUV/terenowy" postępowanie nr 20/>PU/2020/EMi, które to zostało unieważnione.

Zaczijmy od tego, że CBA zobowiązane jest do tworzenia "Planu Zamówień Publicznych", czyli zamówień, które planuje zrealizować w danym roku. Wymóg ten wynika zarówno z przepisów PZP jak i z "Regulaminu CBA". W tym miejscu napotykamy na pierwsze nieprawidłowości.

Art 13A PZP brzmi tak:

Natomiast Paragraf 5 ustęp 1 "Regulaminu CBA" brzmi tak:

 A Plan postępowań o udzielenie zamówień na 2020r został opublikowany 17 kwietnia 2020r. 

Już w tym miejscu widać, że CBA opublikowało zgodnie z ustawą PZP Plan postępowań o udzielenie zamówień na 2020r., ponieważ ustawa budżetowa jest co prawda z 14 lutego 2020r, ale została opublikowana w Dzienniku Ustaw dopiero 1 kwietnia 2020r. i to od 1 kwietnia biegnie 30-dniowy obowiązek publikacji.

Zastanawiające natomiast jest, jakich "geniuszy" CBA zatrudnia w Biurze Prawnym, którzy de facto tworzą "Regulamin" sprzeczny z PZP. Jeśli natomiast by twierdzili, że "Regulamin CBA" jest zgodny z PZP, to oznacza, że opublikowali powyższy Plan po terminie, czyli niezgodnie z "Regulaminem CBA".

Paragraf 5 ustęp 1 "Regulaminu CBA" określa także wzór, jak ma wyglądać ten Plan:

Zgodnie z powyższym wzorem na "Planie Zamówień Publicznych" powinny być 4 podpisy, Szefa CBA, naczelnika Wydziału Zamówień Publicznych BF, naczelnika Wydziału Budżetu i Zamówień Publicznych BF oraz dyrektora Biura Finansów (BF) CBA

A tak wygląda Plan w praktyce - na 2 zdjęciach ponieważ składa się on z 4 stron (pierwsze zdjęcie początek, drugie zdjęcie koniec):

Na planie postępowań widzimy podpisy Dyrektora Biura Finansów i naczelnika Wydziału zamówień publicznych Biura Finansów. Brakuje natomiast podpisu naczelnika wydziału Budżetu i Zamówień Publicznych BF i samego Szefa CBA.

Ponadto Plan nie zawiera także następujących pozycji, które są we wzorze: "Pozycja w planie budżetowym", "Uwagi" i "Stan".

Tak więc CBA tworzy wzór jak powinien być sporządzony Plan postępowań o udzielenie zamówień publicznych i samo nie przestrzega tego wzoru.

Teraz przejdźmy do sławnego medialnie postepowanie o zakup SUVa.

27.03.2020r CBA opublikowało Ogłoszenie o zamówieniu. W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) znalazło się kilka kontrowersyjnych zapisów. Jednak w SIWZ znalazły się dwa zapisy, które nabrały kluczowego znaczenia dla postępowania.

Pierwszy z nich, to zapis o minimalnym wymaganym prześwicie

Drugi zapis, który znalazł się w SIWZ to liczba autoryzowanych serwisów w określonych lokalizacjach wymienionych w paragarfie 4 punkt 6 projektu umowy. 

Co prawda nie w punkcie 6, tylko w punkcie 7 projektu umowy mamy wymienione następujące miasta:

Dlaczego te dwa zapisy są takie ważne? Jeśli by CBA się upierało przy zachowaniu tych dwóch wymagań to na dzień dzisiejszy nie ma żadnego producenta samochodów, który byłby w stanie spełnić oba warunki. Jeśli zastanawiają się Państwo w tym momenci dlaczego tak jest, to już śpieszę z odpowiedzią.

1 kwietnia 2020r CBA udzieliło odpowiedzi na pytania do SIWZ zadane przez potencjalnych oferentów. Wśród pytań było jedno dotyczące dopuszczenia oferty, która nie spełnia parametru prześwitu podanego w SIWZ. CBA odpowiedziało, że podtrzymuje zapisy SIWZ.

Podtrzymując zapis o minimalnym prześwicie na poziomie 290 mm CBA dopuściło tylko i wyłącznie następujący model do przetargu: Land Rover Defender 110, ponieważ żaden inny seryjny model dostępny na rynku polskim nie posiada takiego prześwitu.

O co zatem chodzi z lokalizacjami serwisu w poszczególnych miastach? Mianowicie chodzi o to, że Land Rover nie posiada żadnego autoryzowanego dealera w Rzeszowie. 

Ale tu z pomocą przyszła odpowiedź na pytania z 14 kwietnia 2020r., w której to CBA zgodziło się na wykreślenie z umowy miasta Rzeszów.

Tym samym CBA pozwoliło, by to tylko samochód marki Land Rover mógł uczestniczyć w tym postępowaniu.

Ciekawostką jest także to, że żadna z osób z branży budowlanej w Rzeszowie z którymi rozmawiałem w kwietniu, nie kojarzy w ogóle, by ktokolwiek budował salon Land Rovera w Rzeszowie. 

To postępowanie zostało - po dość dużej wrzawie medialnej - unieważnione. Oficjalnym powodem unieważnienia było to, że wszystkie złożone oferty zostały odrzucone z postępowania.

Jest to o tyle ciekawe, że na ogłoszenie tej decyzji CBA potrzebowało aż 27 dni od otwarcia ofert, co przy stosunkowo prostym postępowaniu jakim jest zakup jednego samochodu typu SUV jest conajmniej dziwne. 

Przejdźmy zatem dalej. CBA jako Służba Specjalna która w swoim codziennym działaniu kontroluje sposoby przeprowadzenia zamówień publicznych i szuka nieprawidłowości w takich postępowaniach powinna sama być wzorem jak przeprowadzać postępowania o udzielanie zamówień publicznych. 

CBA "chwali" się też regularnie, że przeprowadza szkolenia antykorupcyjne w tym zakresie. I tak w 2015r. CBA wydało nakładem 30.000 egzemplarzy "REKOMENDACJE postępowań antykorupcyjnych przy udzielaniu ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH". Tutaj link do strony 

https://cba.gov.pl/ftp/filmy/Rekomendacje_FINALNA_13112015_v3.pdf

 Prześledźmy sobie zatem "Rekomendacje CBA" i sposób realizacji powyższego zamówienia publicznego.

 Już na wstępie możemy przeczytać taką oto fajną informację:

Co prawda do zakupu słynnego SUVa dla Szefa CBA nie doszło. Niemniej "proces inwestycyjny" był realizowany.

Dalej czytamy:

Te dwa teksty znajdują się we "wstępie" do "Rekomendacji CBA". I już na tym etapie zastanawiające jest, czy ktoś w CBA to czytał?

Przechodzimy zatem do "Etapu Planowania i Przygotowania Postępowania o Udzielenie Zamówienia Publicznego".

Już na początku "Rekomendacji CBA" czytamy kto jest odpowiedzialny za przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego

Z tej treści wynika, że nawet jeśli "kierownik" - w tym przypadku Szef CBA - powierzy niektóre lub wszystkie czynności podwładnym, to i tak ponosi on odpowiedzialność!!

Dalej czytamy, że:

"W tym celu planowanie zamówienia powinno łączyć się z analizą pod kątem wyspecyfikowania "słabych punktów" oraz podstawowych zagrożeń korupcyjnych.

"Rekomendacje CBA" zawierają także zagrożenia i opis tych zagrożeń:

W "Rekomendacjach CBA" są podane także Kazusy nieprawidłowiści. Dla "Etapu Planowania i Przygotowania Postępowania o Udzielenie Zamówienia Publicznego" CBA podaje 5 takich kazusów. Jeden ma bezpośrednio odzwierciedlenie w postępowaniu o SUVa dla CBA.

I tak w "Kazusie 1" czytamy:

No i mamy dokładnie taki sam przypadek jak w słynnym postępowaniu CBA odnośnie SUVa. Tam też znalazł się zapis o wysokości prześwitu, który mógł spełnić tylko Land Rover Defender 110. Ciekawy jestem także tego, w jaki sposób funkcjonariusze CBA odpowiedzialni za to postępowanie wytłumaczą dlaczego określono tak restrykcyjnie parametr prześwitu.

CBA podaje także szereg rekomendacji, na co należy zwracać uwagę na tym etapie przy postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych:

Mając (złudną) nadzieję, że CBA może spełnia własne rekomendacje, to CBA lub Prokuratura nie będzie miała trudności, między innymi, w:

1) Ustaleniu osoby lub osób, które przygotowywały SIWZ w taki sposób, by tylko wspomniany Land Rover Defender 110 mógł spełnić warunki. 

2) Sprawdzeniu, kto prowadził analizę SIWZ oraz kryteriów w niej zawartych. 

Przejdźmy zatem do "Etapu Prowadzenia Postępowania"

Już na wstępie "Rekomendacje CBA" zawierają zagrożenia:

Brzmi ciekawie. Natomiast dużo ciekawszy jest opis:

Tak więc CBA prowadzi postępowanie w taki sposób, który w trakcie kontroli "uznaje za niedopuszczalny".

W tym etapie mamy także podane kazusy.

Kazus 6:

Co prawda nikt jeszcze nie kontrolował tego postępowania w CBA, ale kontrolerzy na pewno usłyszą ciekawe tłumaczenia ze strony CBA.

Oczywiście także dla tego etapu CBA podaje rekomendacje:

Ciekawy jestem jak CBA stosuje się w tym przypadku do własnych rekomendacji.

Mając na uwadze "Rekomendacje CBA" oraz faktyczny sposób przeprowadzenia postępowania na SUVa bardzo interesująco brzmi następująca treść zawarta w "Rekomendacjach CBA":

 Co prawda CBA unieważniło postępowanie o zakup SUVa. Niemniej opis z kazusu 11 wydaje się w tym przypadku jak najbardziej na miejscu:

Najbardziej zadziwiające jest to, że CBA zostało powołane do "ścigania" korupcji, a działa tak, jakby chciało spełnić wszystkie kryteria korupcji.

Ciekawostką jest także fakt, że CBA zaczęło od jakiegoś czasu stosować formę "przetargu ograniczonego". W tym miejscu chciałbym przypomnieć CBA, że taka forma nie ogranicza dostępu do dokumentacji postępowania. Nawet przy takiej formie obowiązuje jawność określona w Prawie Zamówień Publicznych, ustawie o dostępie do informacji publicznej, prawie prasowym i innych.